2021

A Savant Case from Turkey: Cognitive Functions and Calendar Calculation
M. Bicakci, M.S. Köksal, M. Baloğlu
Abstract
İngilizce
The current study is the first detailed report on a savant case in Turkey. We collected data from a 25-year-old-male savant on attention span, short-term memory, working memory, autobiographical memory, overall intelligence, reading speed, text interpretation, and advanced calendar calculation. Data collection tools included the Test of Nonverbal Intelligence (4th edition), Wechsler Adult Intelligence Scale-Revised, Stanford-Binet 5 Working Memory Test and Raven’s Colored Progressive Matrices for assessing general intellectual functioning; the Verbal Short-Term Memory Test for assessing memory assessment; d2 for assessing attention; a structured reading text; family interview protocols; and an individual interview protocol. The savant has a composite intellectual level of 85 and was recently diagnosed with pervasive developmental disorder when he was 25 years old. He evidenced limited attention span but excellent short-term memory, working memory, autobiographical memory and calendar calculation.

Clinical Psychology and Special Education, 2021, 10(1), 1–14

Full-time Schooling for Gifted Students in Turkey: What Teachers and Experts Say about This?
G.D. Yüreğilli, S.N. Şakar, M. Bicakci, M.S. Köksal
Abstract
İngilizce
This study aimed at investigating suggestions provided by gifted education teachers and experts about full-time schooling for gifted students. In this study qualitative survey method was used and data was collected by an open-ended survey and semi-structured interviews. The data was analyzed by descriptive analysis including coding and categorizing. Using purposive sampling 341 teachers and 3 experts were selected for this study. The findings revealed that the experts suggested disciplinary and theme-oriented curriculum while the teachers suggested flexible and mixed-type curriculums. The experts and teachers suggested different ideas for outcome of the curriculum of the school, life skills and thinking skills component of the curriculum, features of classroom environment, physical conditions and technical equipment, and evaluation of learning in a full-time gifted school. The findings have merit to represent the general picture for starting a new full-time gifted school and contribute to the literature, authorities and families about necessity of this reform.

Clinical Psychology and Special Education, 2021, 10(3), 208–230

Üstün Zekalıların Kişilik Özellikleri Üzerine Yapılan Araştırmaların Bibliyometrik Analizi (1957-2020)
M. Bicakci, M. Baloglu
Türkçe
Öz
Bu betimsel araştırma üstünlerin kişilik özellikleri üzerine 1957-2020 yılları arasında yayınlanan araştırmaların bibliyometrik analizidir. Tüm Web of Science (WoS) indekslerinde 20 Haziran 2020 tarihinde 10:00-15:00 (GMT +3) saatleri arasında yıl ve dil kısıtlaması olmadan tarama yapılmıştır. Bu tarama sonucunda, dahil etme kriterlerine uyan toplam 321 araştırmaya ulaşılmıştır. Çalışmaların en sık yayınlandığı dil İngilizce (n = 272), en sık yayınlandığı ülke Amerika Birleşik Devletleri’dir (n = 131). Ulaşılan dokümanlardaki toplam yazar sayısı 615, toplam atıf sayısı ise 3.921’dir (yıllık ortalama atıf sayısı = 63). 1957-2020 aralığında en sık yayın yapılan yıl 2017’dir (n = 29, %9). En sık karşılaşılan WoS kategorisi Eğitim Psikolojisi (f = 98, %30,5), en sık karşılaşılan doküman tipi Makale (f = 262, %81,6) en sık karşılaşılan dergi Gifted Child Quarterly (1971-2017 arası, f = 37, %12) olarak bulunmuştur. Toplam 345 farklı kurumdan, Johns Hopkins Üniversitesi en sık yayın adresli üniversitedir (n = 11, %3,4). Elde edilen bulgulardan yola çıkıldığında, son 10 yıldaki nicel artışla birlikte, konu ağında ve disiplinler arası çalışmalarda genişleme görülmüştür. Araştırmaların bibliyometrik haritalaması sonucunda, üstün zekâ-kişilik çalışmalarının, Baconcu (temel araştırmalar ve rutin incelemeler) dönemi henüz tamamlayıp, Newtoncu (derinlemesine incelenme ve genişleme) döneme geçiş yaptığı söylenebilir.

Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2021, 34, 30. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Özel Sayısı, 125 – 157

Üstün Zekâlılarda Beklenmedik Düşük Başarı (BDB): Özellikler, Etken Faktörler ve Müdahale
M. Bicakci, M. Baloglu
Türkçe
Öz
Beklenmedik düşük başarı (BDB), beklenen ile gözlenen performans arasındaki fark olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, üstün zekâlılarda BDB’yi ele alarak, kavramla ilişkili tanımları, ölçütleri ve güncel araştırmaları incelemektir. Araştırma, konu hakkında sistematik bir literatür taraması sonrası hazırlanan bir derlemedir. BDB’ye etki eden faktörler arasında, ailevi (ev-içi), kişisel ve okul ile ilgili faktörler ana etkenler olarak öne çıkmaktadır. BDB’ye yönelik müdahalelerde, mentörlük, aile danışmanlığı ve öğretmen desteği gibi uygulamalar literatürde öne çıkmaktadır. BDB’ye yönelik müdahale araştırmalarına önem verilmesi, birey hakkında farklı bilgi kaynaklarına başvurarak, karma yöntemlerle ve bireyi bütüncül olarak ele alan araştırmalara olan ihtiyaç bu çalışma sonucunda ulaşılan göstergelerdir.

Ankara University Faculty of Educational Sciences Journal of Special Education, 2021, 22(3), 771 – 798

2019

Effect of peer delivered social stories on the crossing skills of primary school students with developmental disabilities
M. Bicakci, S. Olcay-Gul
İngilizce-Türkçe
Öz
Bu araştırmada, geliştirilen akran eğitimi programının ilkokula devam eden öğrencilerin sosyal öyküleri yazma ve uygulama bilgi ve becerisi kazanmaları ve programı tamamlayan akranlar (öğreten akran) tarafından sunulan sosyal öykülerin gelişimsel yetersizliği olan öğrencilerin (öğrenen akran) karşıdan karşıya geçme becerisini edinmeleri, bu beceriyi uygulama sona erdikten iki hafta sonra korumaları, farklı bir cadde ile genellemeleri üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada öğrenen ve öğreten akranlardan öznel değerlendirme yaklaşımı ile sosyal geçerlik verisi toplanmıştır. Araştırma, Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan bir ildeki bir ilkokula devam eden, yaşları 7-9 arasında değişen, ikisi otizm spektrum bozukluğu ve biri hafif düzeyde zihin yetersizliği tanısı olan üç öğrenci ve bu öğrencilerin normal gelişim gösteren üç akranı olmak üzere toplam altı katılımcıyla gerçekleştirilmiştir. Öğreten akranlara sosyal öyküleri nasıl yazacakları ve sunacakları birebir öğretim düzenlemesiyle Powerpoint sunumu, model olma, deneme, geri bildirim sunma basamakları izlenerek öğretilmiştir. Araştırmada öğreten akranlar tarafından yazılan ve sunulan sosyal öykülerin öğrenen akranların karşıdan karşıya geçme becerisini öğrenmeleri üzerindeki etkisini değerlendirmek amacıyla tek-denekli araştırma modellerinden “yoklama evreli çiftler (öğrenen-öğreten akran) arası çoklu yoklama modeli” kullanılmıştır. Araştırma bulguları, öğreten akranların sosyal öyküleri %100 doğru olarak yazma ve uygulama becerisini edindiğini göstermiştir. Sosyal öykü yazma ve uygulama becerisini edinen akranlar tarafından sunulan öğretim sonrasında ise öğrenen akranların karşıdan karşıya geçme becerisini edindikleri ve farklı bir caddeye genelleyebildikleri, OSB tanısı olan iki öğrenen akranın edindikleri bu beceriyi araştırma sona erdikten iki hafta sonra %100 düzeyinde doğru olarak sergilemeye devam ettikleri görülmüştür. Okulların kapanması sebebiyle üçüncü öğrenen akrandan izleme verisi toplanamamıştır. Öğrenen ve öğreten akranlardan öznel değerlendirme yaklaşımı ile toplanan sosyal geçerlik verileri hem öğrenen hem de öğreten akranların hedef beceriye, sosyal öykülere ve araştırma sonuçlarına ilişkin görüşlerinin olumlu olduğunu ortaya koymuştur. Bu bulgular alanyazın bağlamında tartışılarak farklı becerilerin farklı yöntemlerle öğretiminde akran aracılı uygulamalara yer verilmesi ve sosyal öykülerin ebeveynler, kardeşler, alanda çalışan uzmanlar ve öğretmenler tarafından güvenlik becerilerinin öğretiminde kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Eğitim ve Bilim, 2019, 44(199), 257-278

2018

Türkiye’de Özel Yeteneklilerle Yapılan Araştırmalarda Yaratıcılık
M. Bicakci, M. Baloglu
Öz
Türkçe
Özel yeteneklilerin yaratıcılık becerileri üzerine birçok araştırma yapılmasının sebebi, yaratıcılığın bu bireylerin temel özelliklerinden biri olarak anılmasından kaynaklanmaktadır. Bu nitel doküman analizi çalışmasının amacı, Türkiye’deki özel yetenekli öğrencilerin yaratıcılık beceriler üzerine yapılan çalışmaları incelemektir. Literatür taraması sürecinde, elektronik veri tabanlarının gözden geçirilmesi araştırmaların başlıklarında, özetlerinde ya da anahtar kelimelerinde özel yetenekli (gifted/talented), yaratıcı düşünme (creative thinking) ve yaratıcılık (creativity) kelimelerinin kullanımı ile yapılmıştır. Tarama sonucunda, dışlama ve dahil etme kriterlerine uyan çalışmaların seçilmesinin ardından 12 doktora tezi, altı yüksek lisans tezi ve üç araştırma makalesi olmak üzere toplam 21 çalışmaya ulaşılmıştır. Türkiye’deki özel yeteneklilerin yaratıcılık becerileri üzerine yapılan bu araştırmalardan 18’i deneysel desende gerçekleşirken, üçü diğer nicel araştırma desenleri ile yapılmıştır. Doküman incelemesinin ardından elde edilen verilere göre bu çalışmalarda dört kez Yaratıcı Düşünme – Şekilsel Üretim Testi, iki kez Yaratıcılık Ölçeği (How Creative Are You?) ve 16 kez Torrance Yaratıcı Düşünme Testi kullanılmıştır. Araştırmaların çoğu 2011-2014 yılları arasında yapılmıştır. Güncel araştırmalara ihtiyaç duyulduğu söylenebilir. 

İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2018, 19(3), 327 – 343